Waarom NEN 3140?
Inleiding
Regelmatig wordt de vraag gesteld waarom NEN-EN 50110/NEN 3140 (kortweg NEN 3140) toegepast moet worden. Vaak is men benieuwd of deze norm verplicht is en waar dit precies staat omschreven. Dit is een terechte vraag, omdat NEN 3140 een verplichtend karakter heeft. Echter, het is beter om te kijken naar de toegevoegde waarde van deze norm en de mogelijke consequenties van het niet (goed) toepassen ervan.
Argumenten voor de implementatie van NEN 3140
- Morele verplichting: Werkgevers hebben de plicht om werknemers te beschermen tegen de risico’s van hun werk.
- Aansprakelijkheid: De werkgever is verantwoordelijk volgens de Arbeidsomstandighedenwet en alles wat daarmee samenhangt.
- Verzekeringen en regelgeving: Sommige verzekeraars, lokale overheden of certificatieschema’s (zoals VCA) stellen eisen op dit gebied.
- Bedrijfseconomische voordelen: Veiligheidsmaatregelen dragen bij aan continuïteit en rendement.
Continuïteit en Rendement
Elke onderneming of instantie is gebaat bij een stabiele bedrijfsvoering, aangezien dit direct samenhangt met het rendement en zelfs het voortbestaan. Ongevallen of bijna-ongevallen kunnen de continuïteit ernstig verstoren. Bovendien zijn de gevolgen van een ongeval vaak groter dan alleen de directe schade. Zo kan een bedrijf door een brand klanten verliezen nog voordat de productiecapaciteit weer operationeel is.
Een goed veiligheidsbeleid voorkomt ongevallen en draagt bij aan de continuïteit en het rendement van uw onderneming. Daarom is NEN 3140 ook vanuit bedrijfseconomisch perspectief een waardevolle norm.
Bedrijfszekerheid
Het draait niet alleen om het voorkomen van ongevallen. Fouten in de installatie, ontstaan tijdens het ontwerp, de aanleg, het onderhoud of het gebruik, kunnen leiden tot storingen. Door inspectieresultaten goed te analyseren, kunnen maatregelen worden genomen om dergelijke fouten in de toekomst te voorkomen. Dit kan bijvoorbeeld door procedures en werkvoorschriften te verbeteren of door leveranciers en medewerkers beter te instrueren.
Een integrale aanpak van NEN 3140 zorgt er dus voor dat elektrische installaties niet alleen veiliger, maar ook betrouwbaarder worden.
NEN 3140 en de Arbeidsomstandighedenwet
Wettelijke verplichting
Werkgevers hebben verplichtingen volgens de Arbeidsomstandighedenwet (artikel 3). In essentie luidt deze wet als volgt:
“Daar waar sprake is van een arbeidsverhouding, moet de werkgever de veiligheid, gezondheid en het welzijn zo goed mogelijk waarborgen, gelet op de stand van de wetenschap en de professionele dienstverlening.”
De arbeidsinspectie ziet toe op de naleving van deze wet en past onder andere NEN 3140 toe. Dit is vastgelegd in beleidsregels 3.4 en 3.5 van de Arbobeleidsregels. Hoewel NEN 3140 strikt genomen niet wettelijk verplicht is, wordt naleving ervan wel als norm gehanteerd.
Overtredingen en Aansprakelijkheid
Sancties bij overtreding
De arbeidsinspectie controleert of bedrijven voldoen aan de Arbowet. Sancties bij overtredingen kunnen variëren van:
- Een eis tot naleving
- Stillegging van werkzaamheden
- Een geldboete
- Een proces-verbaal (mogelijk leidend tot een rechtszaak)
In ernstige gevallen kan de rechter een geldboete, gevangenisstraf, bedrijfsstillegging of zelfs openbaarmaking van de uitspraak opleggen.
Aansprakelijkheid van werkgevers
Volgens de Arbowet kan zowel de werkgever als de rechtspersoon (zoals een onderneming of instelling) aansprakelijk en strafbaar worden gesteld. Daarnaast kunnen ook individuen aansprakelijk worden gehouden, zoals degenen die opdracht geven tot het overtreden van de wet of feitelijke leidinggevenden.
Belangrijk om te weten is dat de eindverantwoordelijkheid voor arbobeleid altijd bij de werkgever ligt. Dit kan niet worden gedelegeerd of contractueel worden overgedragen. Werknemers kunnen eveneens aansprakelijk worden gesteld als er sprake is van opzet of bewuste roekeloosheid.
Civiele aansprakelijkheid
Naast strafrechtelijke sancties kunnen werkgevers ook civielrechtelijk aansprakelijk worden gesteld. In het Burgerlijk Wetboek (Boek 7, artikel 658) is de zorgplicht van werkgevers vastgelegd. Indien een werkgever deze zorgplicht schendt en er schade ontstaat, kan hij aansprakelijk worden gesteld en verplicht worden deze schade te vergoeden. Instanties zoals UWV en ziektekostenverzekeraars kunnen bovendien kosten verhalen op de werkgever.
Conclusie
Er zijn tal van redenen om een solide beleid te voeren voor een veilige bedrijfsvoering van elektrische installaties. De naleving van NEN 3140 is niet alleen een kwestie van wettelijke verplichtingen, maar ook een voorwaarde voor een betrouwbare en efficiënte werkomgeving.
Een goed zorgsysteem volgens NEN 3140 draagt bij aan:
- Veiligheid van werknemers
- Voorkomen van aansprakelijkheid
- Voldoen aan verzekerings- en vergunningseisen
- Verbeterde continuïteit en rendement
- Betrouwbare en storingsvrije installaties
Kortom: Implementatie van NEN 3140 is niet alleen verstandig vanuit een veiligheids- en nalevingsperspectief, maar ook vanuit bedrijfseconomisch oogpunt.
Meer informatie over de NEN 3140 richtlijnen vindt u op NEN.nl.